خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: در قلب تپنده شهر راز، نگینی فیروزه‌ای می‌درخشد که نه تنها مکانی برای عبادت بلکه تابلویی زنده از هنر و تاریخ این سرزمین کهن است.
مسجد نو، این یادگار باشکوه از دوران اتابکان با عظمت و شکوه بی‌مثال خود داستانی از قرن‌ها تمدن اسلامی را در گوشه گوشه خود به یادگار دارد. این مسجد، که به مسجد اتابکی نیز شهرت دارد با مساحتی بالغ بر بیست هزار متر مربع، همچون آغوشی باز، پذیرای قلب‌های مؤمن و چشمان کنجکاو هر بیننده‌ای است. گویی تمام تاریخ و هنر شیراز در این بنا خلاصه شده است.
بنیان این مسجد، به دستان هنرمند اتابک سعد بن زنگی نهاده شد. در گذر زمان، این مسجد نام‌های متفاوتی به خود دیده است، از مسجد اتابک که یادآور نام بنیان گذارش بود، تا مسجد نو که پس از زلزله‌های ویرانگر بر آن نهاده شد، نامی که گویای تولدی دوباره و احیایی باشکوه بود.
معماری مسجد نو شیراز، خود دنیایی است پر از رمز و راز. هر گوشه از این بنا، حکایتی دارد از ظرافت، دقت و هنر بی‌بدیل معماران ایرانی. ستون‌های استوار، همچون سروهای کهن، سقف آسمان‌نما را بر دوش دارند. طاق‌های بلند و ظریف همچون ابرهای سفید در آسمان مسجد شناورند.
کاشی کاری‌های هفت رنگ با نقوش هندسی و گل و بوته‌های خیال‌انگیز چشم‌ها را مسحور می‌کنند و جان را صفا می‌بخشند و مناره‌های سر به فلک کشیده با قامت استوار، از دوردست‌ها نویدبخش آرامش و معنویت هستند.
در صحن این مسجد حوضی زلال و آرام، همچون آینه‌ای آسمان را در خود منعکس می‌کند و صدای آب نوایی است روح‌افزا که جان را جلا می‌بخشد. در کتیبه‌های مسجد آیات قرآن با خطی خوش و چشم‌نواز به نگارش درآمده‌اند، گویی کلام وحی در فضای مسجد طنین‌انداز شده است.
مسجد نو تنها یک بنای تاریخی نیست، بلکه قلب تپنده شهر شیراز است. این مسجد کهن، نمادی است از وحدت، همدلی و ایمان، نمادی که در طول قرن‌ها، الهام‌بخش هنرمندان، شاعران و عارفان بوده است و همچنان به عنوان یک اثر ملی و مذهبی گران‌بها در قلب مردم جای دارد.
مسجد نو شیراز، همچنان به عنوان یکی از مهمترین آثار تاریخی و مذهبی ایران مورد توجه گردشگران و علاقمندان به تاریخ و هنر است. در سال‌های اخیر مرمت و بازسازی‌های متعددی بر روی این مسجد انجام شده است تا از تخریب آن جلوگیری شود و شکوه و عظمت آن حفظ شود.
مسجد نو شیراز، گنجینه‌ای از تاریخ، فرهنگ و معنویت
محمد محمودی، رئیس دانشگاه پیام نور صفاشهر در گفتگو با خبرنگار مهر به تشریح اهمیت مسجد نو یا اتابکی شیراز پرداخت و گفت: این مسجد که در بافت تاریخی شهر و در نزدیکی حرم شاهچراغ (ع) واقع شده، نه تنها یک مکان عبادی، بلکه نمادی از تاریخ، فرهنگ و معنویت در این شهر است.
وی با اشاره به موقعیت مکانی مسجد نو گفت: برای بازدید از این مسجد تاریخی و کهن، ناچار به تماشای سایر زیبایی‌های بافت قدیمی شیراز خواهید بود.
عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور فارس و استادیار رشته فلسفه دین در ادامه به تاریخچه مسجد اشاره کرد و گفت: مسجد نو پس از مسجد عتیق، قدیمی‌ترین مسجد شیراز به شمار می‌رود و در دوران اتابکان به دستور ابوبکر بن سعد بن زنگی ساخته شد. ابوبکر با همکاری با مغول‌ها، شیراز را از تخریب نجات داد و به دلیل علاقه به شعر و ادب، مورد ستایش سعدی در گلستان قرار گرفت.
محمودی افزود: برخی مورخان معتقدند مسجد نو نذری بود که اتابک بن سعد برای شفای پسرش ادا کرده است. این مسجد با مساحت دو هکتار، زمانی منزل شخصی اتابک بوده و درختان فراوانی داشته که محل استراحت و عبادت مردم بوده است، در حقیقت ساخت این بنای زیبا ۱۷ سال به طول انجامید.
مسجد نو، نهادی اجتماعی است که در آن انسجام دینی و همبستگی اجتماعی تقویت شده است
وی در خصوص معماری مسجد نو گفت: معماری مسجد شامل صحن بزرگ، رواق‌های یک طبقه و سه حوض بزرگ است. اگرچه کاشی‌کاری چندانی در آن به کار نرفته، اما این مسجد همواره جایگاهی فراتر از یک عبادتگاه داشته و به عنوان کانون علمی، اجتماعی و سیاسی مسلمانان عمل کرده است.
رئیس دانشگاه پیام نور صفاشهر با بیان اینکه مسجد نو با نام‌های مسجد جامع نو و مسجد شهدا نیز شناخته می‌شود، اظهار کرد: این مسجد در طول تاریخ پنج بار تجدید بنا شده و نقش مهمی در حیات دینی و اجتماعی مردم فارس ایفا کرده است. مسجد نو، نهادی اجتماعی بوده که در آن انسجام دینی و همبستگی اجتماعی تقویت شده است.
محمودی با اشاره به جایگاه مساجد در اسلام افزود: از منظر الهیات اسلامی، مسجد نو نمادی از امت واحده است، مکانی که در آن افراد با طبقات اجتماعی مختلف در کنار هم و در برابر خداوند یکسان می‌ایستند. این مسجد همچنین در تحولات سیاسی و اجتماعی معاصر نقش داشته و پیوند امر قدسی با مسئولیت اجتماعی و اخلاقی مسلمانان را نشان می‌دهد.
رئیس دانشگاه پیام نور صفاشهر تصریح کرد: بازدید از مسجد اتابک یا مسجد نو شیراز، برای تاریخ پژوهان، معماران، الهی‌دانان و جامعه‌شناسان دین فرصتی برای مطالعه و درک پیوند میان تاریخ، فرهنگ و الهیات اسلامی است.