به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دانشگاه علوم پزشکی بم، با توجه به اهمیت طرح پزشکی خانواده معاون بهداشت دانشگاه گفتگویی با نشریه نگین کرمان داشته که در ادامه می‌خوانید :
روزنامه: با سلام خدمت آقای دکتر علیرضا مقدمی، معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بم. از اینکه وقت خود را در اختیار ما قرار دادید سپاسگزاریم. طرح پزشکی خانواده سال‌هاست که در کشور مطرح شده و در حال اجراست. لطفاً در ابتدا توضیح بفرمایید اهداف اصلی طرح پزشکی و نظام ارجاع خانواده چیست و چه مزایایی برای مردم و نظام سلامت دارد؟
دکتر مقدمی: با سلام خدمت شما و خوانندگان محترم روزنامه. باعث افتخار است که در خدمت شما هستم. طرح پزشکی خانواده یکی از مهم‌ترین و مترقی‌ترین طرح‌ها در حوزه سلامت است که با اهداف بلندی طراحی و اجرا شده است. هدف اصلی این طرح، ارتقاء سلامت جامعه با رویکرد پیشگیری، تشخیص زودهنگام و درمان به موقع بیماری‌هاست. در واقع، پزشکی خانواده قرار است دروازه اصلی ورود مردم به نظام سلامت باشد.
از جمله مزایای کلیدی این طرح می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
جامع‌نگری در سلامت: پزشکی خانواده سلامت فرد را در تمام ابعاد جسمی، روانی و اجتماعی و در طول تمام مراحل زندگی، از نوزادی تا کهنسالی، مد نظر قرار می‌دهد.
پیشگیری محوری: تمرکز اصلی بر پیشگیری از بیماری‌ها و ارتقاء سبک زندگی سالم است. پزشک خانواده با آموزش و مشاوره به مردم کمک می‌کند تا کمتر بیمار شوند.
کاهش هزینه‌های سلامت: با پیشگیری و تشخیص زودهنگام، نیاز به درمان‌های پرهزینه و بستری شدن در بیمارستان کاهش می‌یابد که به نفع مردم و بیمه‌هاست.
افزایش دسترسی به خدمات: هر فرد خانواده یک پزشک مشخص دارد که در دسترس اوست و خدمات اولیه درمانی را ارائه می‌دهد.
کاهش مراجعات غیرضروری به متخصصین: بسیاری از مشکلات سلامتی توسط پزشک خانواده قابل مدیریت است و نیازی به ارجاع به متخصصین نیست.
پرونده الکترونیک سلامت: تمامی سوابق پزشکی فرد در یک پرونده جامع و یکپارچه ثبت می‌شود که به پزشک در تصمیم‌گیری‌های درمانی کمک شایانی می‌کند.
روزنامه: با توجه به اهداف ذکر شده، نقش محوری طرح پزشکی خانواده در نظام سلامت چگونه تعریف می‌شود و این نقش چه تاثیری بر کارایی و اثربخشی کلی نظام سلامت می‌گذارد؟
دکتر مقدمی: نقش طرح پزشکی خانواده در نظام سلامت، نقشی کاملاً محوری و زیربنایی است. در واقع، پزشک خانواده ستون فقرات شبکه بهداشت و درمان کشور محسوب می‌شود. این نقش محوری را می‌توان از چند جنبه بررسی کرد:
مدیریت سلامت خانواده: پزشک خانواده مسئولیت مدیریت سلامت کل اعضای یک خانواده را بر عهده دارد. او با شناخت کامل از سوابق خانوادگی، ژنتیکی و محیطی، می‌تواند رویکردی شخصی‌سازی شده برای هر فرد اتخاذ کند.
هماهنگ‌کننده مراقبت‌ها: پزشک خانواده به عنوان هماهنگ‌کننده اصلی مراقبت‌های بهداشتی و درمانی عمل می‌کند. اگر نیاز به ارجاع به متخصص، انجام آزمایشات یا تصویربرداری باشد، این ارجاعات از طریق پزشک خانواده و با نظارت او صورت می‌گیرد. این امر از سردرگمی بیماران و پراکندگی خدمات جلوگیری می‌کند.
مرکز پایش و غربالگری: پزشک خانواده به طور منظم وضعیت سلامت افراد تحت پوشش خود را پایش می‌کند و برنامه‌های غربالگری برای تشخیص زودهنگام بیماری‌هایی مانند دیابت، فشار خون بالا، سرطان‌ها و غیره را اجرا می‌کند.
مسئول سلامت جامعه محلی: در مقیاس وسیع‌تر، مجموع پزشکان خانواده در یک منطقه، مسئولیت سلامت جمعیت آن منطقه را بر عهده دارند. این رویکرد جامعه‌نگر، امکان برنامه‌ریزی‌های بهداشتی هدفمند و موثر را فراهم می‌کند.
مجری برنامه‌های بهداشتی ملی: پزشک خانواده در خط مقدم اجرای برنامه‌های بهداشتی ملی مانند واکسیناسیون، سلامت مادر و کودک، مبارزه با بیماری‌های واگیر و غیرواگیر و طرح‌های ملی غربالگری قرار دارد.
با ایفای صحیح این نقش‌ها، کارایی و اثربخشی کلی نظام سلامت به طور چشمگیری افزایش می‌یابد. با کاهش مراجعات غیرضروری به بیمارستان‌ها، استفاده بهینه از منابع، تمرکز بر پیشگیری و مدیریت صحیح بیماری‌ها، می‌توانیم شاهد ارتقاء سطح سلامت جامعه و کاهش بار بیماری‌ها باشیم.
روزنامه: برای اجرای موفق‌تر طرح پزشکی خانواده و تحقق کامل اهداف آن، به نظر شما چه چالش‌هایی پیش رو است و چه راهکارهایی برای غلبه بر این چالش‌ها پیشنهاد می‌کنید؟
دکتر مقدمی: هر طرح بزرگی با چالش‌هایی همراه است و پزشکی خانواده نیز از این قاعده مستثنی نیست. برخی از چالش‌های پیش رو عبارتند از:
تغییر نگرش مردم و مسئولین: هنوز هم برخی از مردم به جای مراجعه اولیه به پزشک خانواده، مستقیماً به متخصص مراجعه می‌کنند. همچنین نیاز به حمایت و اعتقاد راسخ‌تر در سطوح مدیریتی داریم.
تکمیل زیرساخت‌ها: فراهم آوردن تمامی زیرساخت‌های لازم از جمله تجهیز مراکز، تکمیل پرونده‌های الکترونیک و تامین نیروی انسانی کافی، نیازمند زمان و منابع است.
آموزش و توانمندسازی پزشکان خانواده و تیم سلامت: پزشکان خانواده و تیم‌های بهداشتی نیاز به آموزش‌های مستمر و به‌روز برای ارائه بهترین خدمات دارند.
نظام پرداخت عادلانه: نظام پرداخت به پزشکان خانواده باید عادلانه و انگیزشی باشد تا بتوانیم بهترین پزشکان را جذب و حفظ کنیم.
برای غلبه بر این چالش‌ها، راهکارهای متعددی وجود دارد:
فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی گسترده: باید از طریق رسانه‌ها، آموزش و پرورش و برنامه‌های اجتماعی، مزایای طرح پزشکی خانواده را به مردم معرفی کنیم و فرهنگ مراجعه اولیه به پزشک خانواده را نهادینه کنیم.
تقویت همکاری‌های بین‌بخشی: همکاری نزدیک بین وزارت بهداشت، سازمان‌های بیمه‌گر، سازمان‌های مردم‌نهاد و سایر نهادها برای رفع چالش‌ها ضروری است.
تامین اعتبارات کافی و پایدار: دولت باید حمایت مالی قوی و مستمری از طرح پزشک خانواده داشته باشد.
ارزیابی و پایش مستمر: عملکرد طرح باید به طور مداوم ارزیابی شود و بر اساس بازخوردها، اصلاحات لازم صورت گیرد.
روزنامه: سخن پایانی شما با مردم و مسئولین درباره طرح پزشک خانواده چیست؟
دکتر مقدمی: سخن پایانی من این است که سلامت، سرمایه اصلی هر جامعه‌ای است. طرح پزشک خانواده یک سرمایه‌گذاری بلندمدت در سلامت جامعه ماست. از مردم عزیز تقاضا دارم با اعتماد به این طرح و مراجعه منظم به پزشک خانواده خود، در ارتقاء سلامت فردی و خانوادگی خود پیشگام باشند. از مسئولین محترم نیز می‌خواهم که با تمام توان از این طرح حمایت کنند، زیرا موفقیت آن ضامن سلامت و پویایی آینده کشورمان خواهد بود. باور دارم با همکاری و همدلی همه، می‌توانیم به اهداف عالی طرح پزشک خانواده دست یابیم و شاهد جامعه‌ای سالم‌تر و بانشاط‌تر باشیم.
روزنامه: بسیار سپاسگزاریم آقای دکتر مقدمی بابت توضیحات جامع و ارزشمند شما.
دکتر مقدمی: من هم از شما و روزنامه محترمتان برای پرداختن به این موضوع مهم سپاسگزارم.
متن خبر در نشریه نگین کرمان