به گزارش خبرنگار مهر، با وجود پیشرفتهای قانونی و افزایش آگاهی عمومی، جامعه افراد دارای معلولیت همچنان با مجموعهای از چالشهای ساختاری، اجتماعی و اقتصادی روبهروست؛ چالشهایی که از موانع فیزیکی در معابر شهری و حملونقل عمومی آغاز میشود و تا محدودیت در دسترسی به آموزش، اشتغال، خدمات درمانی و حمایتهای اجتماعی ادامه دارد. نبود زیرساختهای مناسب، اجرای ناقص قوانین حمایتی، نگاه ترحمآمیز یا تبعیضآمیز بخشی از جامعه و کمتوجهی به توانمندیهای این قشر، باعث شده است بسیاری از افراد دارای معلولیت نتوانند از حقوق شهروندی برابر برخوردار باشند. این در حالی است که تحقق عدالت اجتماعی و توسعه پایدار، بدون شنیده شدن صدای جامعه معلولیت و رفع موانع پیشروی آنان، امکانپذیر نخواهد بود.
مناسبسازی شهر فقط کالبدی نیست، بعد فرهنگی هم دارد
حمید صاحب، مدیرکل سلامت شهرداری تهران در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری مهر، با اشاره به مشکلات جدی افراد دارای معلولیت در سطح شهر، گفت: معلولان در استفاده از حملونقل عمومی با چالشهای فراوانی روبهرو هستند؛ از دشواری سوار شدن به اتوبوسها گرفته تا تردد در معابر شهری که بهگونهای طراحی شدهاند که امکان حرکت ویلچر را فراهم نمیکنند و بخش زیادی از ناوگان اتوبوسرانی نیز هنوز به تجهیزات مناسبسازی مجهز نشده است.
وی با تأکید بر اینکه مناسبسازی شهری صرفاً محدود به حوزه سلامت نیست، افزود: مناسبسازی وظیفه همه بخشهای شهرداری است و حوزههایی مانند شهرسازی، حملونقل و خدمات شهری نقش اصلی را در این زمینه بر عهده دارند. در حوزه فرهنگی و اجتماعی نیز ما بر این باوریم که مناسبسازی تنها به مسائل کالبدی ختم نمیشود و ابعاد فرهنگی و اجتماعی آن اهمیت ویژهای دارد.
مدیرکل سلامت شهرداری تهران تصریح کرد: برای بهبود کیفیت زندگی افراد دارای معلولیت، لازم است این افراد در جامعه دیده و شنیده شوند، حضور فعال اجتماعی داشته باشند و زمینه شناسایی، شکوفایی و بالفعل شدن استعدادهای آنان فراهم شود. این اقدامات بخشی از فرآیند مناسبسازی است و چهبسا مهمترین بخش آن به شمار میرود؛ چراکه بدون تغییر نگرشهای اجتماعی، تحقق شهر فراگیر و دوستدار معلولان امکانپذیر نخواهد بود.
انزوای معلولان باعث خاموش شدن استعدادها میشود
صاحب با تأکید بر ضرورت حضور فعال افراد دارای معلولیت در جامعه، گفت: معلولیت بهطور طبیعی میتواند فرد را در معرض انزوا قرار دهد و این انزوا موجب خاموش شدن بسیاری از استعدادهایی میشود که قابلیت بالفعل شدن دارند؛ از اینرو لازم است شرایطی فراهم شود تا افراد دارای معلولیت نهتنها در جامعه حضور داشته باشند بلکه نقشآفرینی فعال نیز داشته باشند.
وی با اشاره به نقش رویدادها و برنامههای اجتماعی در کاهش انزوای افراد دارای معلولیت افزود: باید برنامهها و رویدادهایی بهصورت مستمر طراحی و اجرا شود که افراد دارای معلولیت را به بطن جامعه بازگرداند. جامعه معلولان طیف گستردهای را شامل میشود؛ از افراد دارای معلولیتهای جسمی تا معلولان ذهنی و سندرومی و در این میان، کاهش فشار و بار مسئولیت از دوش خانوادهها نیز از ضرورتهای مهم در سیاستگذاریهای اجتماعی است.
مدیرکل سلامت شهرداری تهران با اشاره به موضوع مناسبسازی شهری تصریح کرد: شهرداری تهران در مسیر بهبود شرایط قرار دارد و به سمت نقطه مطلوب در حال حرکت است، اما همچنان در میانه راه قرار داریم. بخشی از مشکلات موجود در حوزه حملونقل و زیرساختهای شهری مربوط به دورههای گذشته است؛ دورانی که مناسبسازی کمتر مورد توجه قرار میگرفت و به همین دلیل هنوز برخی ایستگاهها و مراکز شهری از استانداردهای لازم برخوردار نیستند.
صاحب ادامه داد: در سرویسها و امکانات جدیدی که طراحی و ساخته میشود، موضوع مناسبسازی بهطور کامل لحاظ شده است و بهصورت جدی در دستور کار قرار دارد. با این حال، باید توجه داشت که مناسبسازی کلانشهری مانند تهران فرایندی زمانبر و هزینهبر است. تهران یک کلانشهر بزرگ است و هرچند برنامههای مناسبسازی کالبدی با جدیت دنبال میشود، اما گستردگی شهر ایجاب میکند این اقدامات بهصورت تدریجی و مستمر اجرا شود.
برنامههای تفریحی و آموزشی برای معلولان در محلات فراهم شده است
مدیرکل سلامت شهرداری تهران، با اشاره به برنامههای متنوع شهرداری برای ارتقای کیفیت زندگی افراد دارای معلولیت گفت: معلولان از ما چه میخواهند؟ تفریح، آموزش، ورزش، گردش و فعالیتهای اجتماعی. خوشبختانه تمام این امکانات اکنون برای افراد دارای معلولیت فراهم شده است و کافی است که آنان عضو شبکه یا کانونهای مرتبط با معلولان باشند.
وی با بیان نمونههایی از این اقدامات افزود: سال گذشته بیش از ۳۰ هزار نفر از افراد دارای معلولیت در بازیهای حوزه معلولان شرکت کردند و برنامههای مناسبسازی و تخصصی خود را اجرا کردند. همچنین موضوعاتی مانند ازدواج معلولان نیز هر سال پیگیری میشود. دیروز نیز یک دورهمی بزرگ در ورزشگاهی با ظرفیت ۱۲ هزار نفر برگزار شد که بیش از ۷ هزار معلول در آن حضور یافتند.
صاحب ادامه داد: این دورهمیها در مقیاسهای کوچک محلی و بزرگ برگزار میشوند تا افراد دارای معلولیت بتوانند وارد جامعه شوند، دیده و شنیده شوند. این اقدامات بهصورت روتین انجام میشوند و علاوه بر آن، برنامههای آموزشی نیز در محلات و مناطق مختلف برای این عزیزان برگزار میشود.
وی همچنین به فعالیت شبکه مردمی در کنار برنامههای رسمی شهرداری اشاره کرد و گفت: این شبکه مردمی نیز بهصورت خودجوش در محلات فعالیت میکند و در کنار برنامههای شهرداری، نقش مؤثری در توانمندسازی و فعال نگه داشتن جامعه معلولان ایفا میکند.
آموزش و پرورش در حمایت از معلولان تقریباً همکاری نمیکند
مدیرکل سلامت شهرداری تهران، با انتقاد از کمکاری آموزش و پرورش در حمایت از افراد دارای معلولیت گفت: آموزش و پرورش در این زمینه تقریباً هیچ همکاریای ندارد و تنها اقدامی که انجام میدهد معرفی دانشآموزان به ما است.
وی با اشاره به محدودیتهای این نهاد آموزشی افزود: توقع زیادی از آموزش و پرورش ندارم، زیرا این سازمان اساساً یک مؤسسه آموزشی است و نقش فرهنگی و اجتماعی حوزه معلولیت در آن اغلب مورد غفلت قرار میگیرد. متأسفانه بسیاری تصور میکنند کافی است دانشآموزان صرفاً دروس فیزیک یا علوم تجربی را بیاموزند و به جنبههای جانبی، فرهنگی و اجتماعی توجه چندانی ندارند.